zaterdag, 140412, Soroa -> Santa Clara

Daar is Alexis weer met z'n nieuwe Cubaanse woordje. Dit keer 'juma', oftewel 'extranjero', 'vreemdeling'.
Omdat Santa Clara het reisdoel van vandaag is (zes uur rijden), draait hij een toepasselijk plaatje, een nogal melig geval.
We rijden door Midden-cuba, dat vier provincies omspant. Landschappelijk gezien is dit deel van het land het minst interessant: volop suikerriet, en in mindere mate citrus en tabak. Santa Clara is het stadje (200.000 inwoners) dat berooemd is door Che Guevara's heldendaad. Eind december overviel deze Argentijnse arts met z'n peloton 'Ciro Redondo' de geblinddeerde trein op het station, een van Batista's troeven, en kreeg grote hoeveelheden munitie in handen. Dit was de genadeslag voor Batista, die halsoverkop naar de VS vluchtte. Che heeft in dit stadje een indrukwekkend standbeeld en een mausoleum en museum gekregen.
Na deze overval konden Castro en Che, die elkaar in Mexico hadden ontmoet, een nieuwe regering vormen. Tijdens de vergadering schijnt Fidel gevraagd te hebben: " Who is economist?" Che stak prompt z'n vinger op en werd tot zijn verrassing gebombardeerd tot minister van financien, waar hij de ballen verstand van had. Op Fidels vraag, lange tijd later, waarom hij z'n vinger had opgestoken, verklaarde Che: " I thought you said: are you a communist?"
Het schijnt dat Che zich allengs ging storen aan het bureaucratische karakter van de Cubaanse revolutie, reisde af naar Congo, werd in Bolivia gevanggenomen en gedood.
Alexis leest drie ontroerende brieven van Che voor, een aan zijn vrouw, een aan z'n kinderen en een aan Fidel, vol heroische retoriek. Zoals ieder weet en zoals we al overal in souvenirwinkeltjes hebben kunnen zien, is er een Che-hype ontstaan (cd's, boeken, films, T-shirts, posters, vlaggen) en is zijn leven gemythologiseerd. Ook ik doe eraan mee: ik draag een Cubapet met de afbeelding van Che Guevara en de tekst: "Hasta la victoria sempre" ("Op naar de overwinning, altijd").

Alexis vertelt over de vlucht van duizende Cubanen naar de VS. Vanaf 1960 mocht geen enkele Cubaan het land meer uit. Later deden de VS en Cuba toenaderingspogingen, maar oplettende lezertjes zullen weten dat vele bootvluchtelingen de oversteek naar Miami niet haalden. Nu is er een 'dry foot wet foot-regeling': als een Cubaan slechts 1 voet op Amerikanse bodem heeft gezet, moet hij als Amerikaan worden geaccepteerd. Nu is het ook mogelijk om via 'letters of recommandetion' , een schijnhuwelijk en via loterijen de VS binnen te komen.
Waarom de VS, vraag ik. Daar word je als Cubaan goed opgevangen door familieleden en vrienden. Veel van zijn vrienden zijn inmiddels vertrokken, verklaart Alexis. En waarom jij dan niet, waag ik te vragen. " Ik wil geen migrant zijn en wil bij familie blijven". Veel ex-vluchtelingen mogen nu zonder probleem Cuba in en uit, en maken daar dankbaar gebruik van.

Tijdens een koffiepauze halverwege ontwaar ik aan de wand een leuke tekst, die de gids als volgt voor mij vertaalt: "De klant heeft altijd gelijk, als hij betaalt, een fooi achterlaat en terugkomt".

Dan zijn we eindelijk in Santa Clara. We bezoeken de 'Tren Blindado', twee wagons met kogelinslagen, ingericht als museum. De oorspronkelijke trein bestond uit twee locomotieven en 22 wagons. Op het pleintje staat ook een moument voor de gevallenen.

Omdat het snikheet is, Petra last heeft van haar darmen, en we morgenochtend toch het mausoleum nog bezoeken, taaien wij af met een taxi naar het hotel. De taxi is een Moskovits uit 1978, een rammelkast dus, maar voor vijf CUC moet je een gegeven paard niet in de bek zien.